Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο Νέων (ΕΑΜΝ)

Με πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ, ιδρύθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 1942 στην Αθήνα το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο Νέων (ΕΑΜΝ) η οργάνωση της νεολαίας του ΕΑΜ , στο οποίο συμμετείχαν εκτός από την ΟΚΝΕ η "Φιλική Εταιρεία Νέων", η "Λεύτερη Νέα", η "Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδας" και η "Δημοκρατική Ένωση Νέων".
Η Κατοχή του τόπου δημιούργησε τη δυναμική της Αντίστασης που πυροδότησε την ανάπτυξη του αριστερού νεολαιίστικου κινήματος.

Μέσα σε τρία χρόνια, από την άνοιξη του '41 ως την άνοιξη του '44, ένα τεράστιο νεολαιίστικο κίνημα έχει συγκροτηθεί σ' όλη την Ελλάδα με άξονα τον "εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα" αλλά και με παράλληλα πολιτικά και κοινωνικά αιτήματα.

Η εφημερίδα "Νεολαία" της ΟΚΝΕ, τον Οκτώβρη του 1941, καλεί για το ΕΑΜ Νέων .

Η συγκυρία της Κατοχής δημιούργησε αυτή τη μοναδική δυναμική.
5 Φλεβάρη 1942, Ιδρύεται το ΕΑΜ Νέων.

Η πρώτη διακήρυξη .

Η Διακήρυξη της Προσωρινής Κεντρικής Επιτροπής του Εθνικοαπελευθερωτικού Μετώπου Νέων, που είναι και το πρώτο επίσημο κείμενο του ΕΑΜΝ.

Προς όλους τους Νέους, Νέες και Παιδιά

Αδέλφια

Ύστερα από 120 χρόνια ελεύθερης εθνικής ζωής, η πατρίδα μας ξαναϋποδουλώθηκε εθνικά.

Πάνω σε πολιτείες και χωριά, πάνω στα μνημεία του πολιτισμού μας, κυματίζει ο αγκυλωτός σταυρός και η τρίχρωμη των μελανοχιτώνων σαν σύμβολο βαρβαρότητας και ολέθρου. Εννιά μήνες φασιστικής κατοχής ήταν αρκετοί να κάνουν ρημαδιό ότι χτίσαμε εμείς κι’ οι πρόγονοί μας μ’ αίμα και μόχθο και να μεταβάλουν το λαό και τη νεολαία μας σε κορμιά σκελετωμένα απ’ την πείνα και να στείλουν στο θάνατο δεκάδες χιλιάδες απ’ τον ανθό της νέας μας γενιάς.

Μπροστά στα μάτια μας ξετυλίγεται το αποτρόπαιο θέμα των εγκληματικών οργίων των σκύλων της φασιστικής κτηνωδίας, βαρβαρότητας, ληστείας.

Σαν αρπακτικά όρνια ρίχτηκαν στο ψωμί μας, σ’ ολόκληρη την εθνική μας παραγωγής, στα σπίτια, στα μαγαζιά, στους καλλιτεχνικούς μας θησαυρούς.

Σαν ανήθικοι ρίχτηκαν στις γυναίκες, στις αδερφές μας.

Η Γκεσταπό, οι καραμπινιέροι, οι πουλημένοι ξενόδουλου Κυβερνήτες, εξοντώνουν χιλιάδες πατριωτών, στις φυλακές, στα στρατόπεδα, στα ξερονήσια.

Οι φασίστες καταχτητές θέλουν να μας λυώσουν πάνω στη γη μας αν μπορέσουν μ’ ένα πάτημα της μπότας τους.

Μπροστά σ’ αυτήν την εθνική συμφορά, μπροστά στην επιταχυνόμενη καταστροφή πρέπει ν’ οργανώσουμε και ν’ ατσαλώσουμε την αντίσταση μας.

Εμείς οι 5 οργανώσεις της νέας γενιάς που συγκροτήσαμε το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο Νέων (ΕΑΜΝ), "Δημοκρατική Ενωσις Νέων", "Ελευθερία", "Κομμουνιστική νεολαία", "Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία" και "Φιλική Εταιρεία", αφού υπογράψαμε Συμφωνητικό κοινής δράσης, σας καλούμε στη μάχη.

Σας καλούμε να πυκνώσετε τις γραμμές του ΕΑΜΝ και με τον όγκο και τη νεανική σας ορμή, να το κάνετε ακατανίκητη δύναμη, οδηγητή της νέας γενιάς στην πάλη για την ζωή και την εθνική λευτεριά.

Κάθε πραγματικά εθνική οργάνωση νέων, κάθε πραγματικά νέος πατριώτης, έχει θέση στο ΕΑΜΝ.

Νέοι εργάτες, εργάτριες και υπάλληλοι

Απευθυνόμαστε σε σας που ζείτε τη μαύρη ζωή του δουλευτή, στο εργοστάσιο, στο μαγαζί ή του άνεργου απόκληρου της ζωής.

Εσείς που κινείτε τις μηχανές και αρπάζουν οι καταχτητές, πρώτα απ’ όλα απαιτήστε ψωμί, συσσίτιο, μεροκάματο ή μισθό προσαρμοσμένο στον τιμάριθμο.

Νέοι αγρότες και αγρότισσες

Εσείς που με το μόχθο σας κάνετε τη γη και γεννοβολά, μην αφήνετε τον καταχτητή να σας αρπάζει τη σοδειά. Δώστε στους πατριώτες που πεινάν ότι σας περισσεύει με χαμηλές τιμές.

Κι όταν χρησιμοποιούν βία για ν’ αρπάζουν την παραγωγή σας, απαντήστε με διαμαρτυρίες, συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις και με τα όπλα ακόμα όταν τα χρησιμοποιεί ο καταχτητής.

Απαιτείστε ψωμί, τρόφιμα, ρουχισμό. Χαλάστε τα γεφύρια, τις σιδηροδρομικές γραμμές. Ετσι εμποδίζετε τον καταχτητή να μεταφέρει τα κλεμμένα στα φασιστικά του σκυλιά.

Νέοι σπουδαστές και διανοούμενοι

Εσείς που είστε το πιο φωτισμένο κομμάτι της νέας μας γενιάς, που σας αφαίρεσαν το δικαίωμα στη μόρφωση, που τα σχολεία σας μετατράπηκαν σε στρατώνες των φασιστικών ορδών, που σας άφησαν χωρίς ψωμί, γίνετε πρωτοπόροι στον εθνικό αγώνα, οργανωτές του ΕΑΜΝ, οδηγητές της νέας γενιάς.

Κορίτσια

Σπάστε τα μούτρα των πιθήκων της κατοχής που σας ρίχνονται κυνικά στους δρόμους.

Στιγματίστε τις διεφθαρμένες που πουλάν στον καταχτητή μαζί με το κορμί και την εθνική τους συνείδηση, για ένα πιάτο φαΐ και μια μπουκιά ψωμί.

Παλέψτε δίπλα στους νέους και τους γονιούς σας να κερδίσετε το δικαίωμα στη ζωή και την εθνική λευτεριά.

Νέοι και νέες των μειονοτήτων

Και σας ρημάζει ο καταχτητής. Τη λευτεριά θα την κερδίσετε τσακίζοντας τον καταχτητή φασισμό. Μπείτε στο ΕΑΜΝ.

Νέοι και νέες όλων των κοινωνικών τάξεων

Ανεξάρτητα από πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις. Η θέση σας είναι στο ΕΑΜΝ.

Μπείτε στις γραμμές του. Κάντε το ακατανίκητη δύναμη.

Αδέρφια

Μη χάνετε καιρό. Ας παραμερίσουμε τους δισταγμούς, τις ταλαντεύσεις. Ας συγκροτήσουμε παντού, στο εργοστάσιο, στις συνοικίες, στο σχολείο επιτροπές και ομάδες του ΕΑΜΝ και ας ζητήσουμε σύνδεση με την Προσωρινή Κεντρική Επιτροπή.

Αναπτύξτε όλη τη νεανική σας πρωτοβουλία και δημιουργικότητα.

Κάθε μέρα που περνά μεγαλώνει η καταστροφή του τόπου μας και το δρεπάνι της πείνας θερίζει χιλιάδες νέους.

Κάτω οι βάρβαροι καταχτητές!

Κάτω η ξενόδουλη Κυβέρνηση!

Ζήτω το ΕΑΜΝ

Φλεβάρης 1942. (Η Προσωρινή Κεντρική Επιτροπή)

Το ΕΑΜΝ είχε επικεφαλής του τον Πέτρο Ανταίο (Σταύρο Γιαννακόπουλο) και εξέδιδε την παράνομη εφημερίδα "Λευτεριά".
 

Το ΕΑΜ Νέων συσπείρωσε στις γραμμές του νέους και νέες από όλες τις παρατάξεις και τους οδήγησε σε μαχητικές κινητοποιήσεις εναντίον των κατακτητών και των συνεργατών τους.
Η ανάπτυξή του ήταν ταχύτατη σε όλους τους χώρους όπου ζούσε,σπούδαζε και εργαζόταν η νεολαία, και χιλιάδες μέλη του εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ.

Τον Φεβρουάριο 1943 αυτοδιαλύθηκε, όπως και οι οργανώσεις που το συγκροτούσαν, συμμετέχοντας στην ίδρυση της ΕΠΟΝ.

Οι νεολαίοι κομμουνιστές έδρασαν πρωτοπόρα μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ, συμβάλλοντας πολύμορφα στη συμμετοχή της νεολαίας στην απελευθερωτική πάλη και συνέχισαν και μετά την απελευθέρωση μέχρι το 1947 που το αντιδραστικό καθεστώς στην Ελλάδα έθεσε εκτός νόμου την ΕΠΟΝ που συνέχισε τη δράση της και στις πόλεις αλλά και στην ένοπλη πάλη από τις γραμμές του ΔΣΕ, με δικά της ένοπλα τμήματα και την ονομασία Δημοκρατική Νεολαία.
Η ΕΠΟΝ συνέχισε τη δράση της, και μετά την ήττα του ΔΣΕ το 1949, στην πολιτική προσφυγιά για κάποια χρόνια.
Η πορεία αυτή από την ολιγομελή ΟΚΝΕ της παρανομίας από τη δικτατορία Μεταξά ως την ΕΠΟΝ των 600.000 μελών την επομένη της απελευθέρωσης, υπήρξε μια μοναδική εμπειρία για τη γενιά που ενηλικιώθηκε πολύ γρήγορα μέσα από αυτήν.

Ποτέ άλλοτε τόσο πολλοί νέοι και νέες δεν πάλεψαν για λευτεριά ενεργά που με τη δράση και με την αριστερή ιδεολογία, αλλά και με την πολιτιστική δραστηριότητα τους, με τρόπο που σημάδεψε για πάντα την προσωπικότητα και τη ζωή τους.

Πρόκειται λοιπόν για μια μοναδική ιστορία των Νέων εκείνης της εποχής.
Στις 23 Φεβρουαρίου 1943, σε ένα σπίτι, στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3, στους Αμπελοκήπους, με πρόταση της ΟΚΝΕ και με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των οργανώσεων νέων που συμμετείχαν στο ΕΑΜΝ, καθώς και άλλων ενιαίων οργανώσεων, με τη συμμετοχή επίσης προσωπικοτήτων του πνευματικού κόσμου, όπως του Κ. Σωτηρίου, της Ρόζας Ιμβριώτη, της Μαρίας Σβώλου κ.ά., πραγματοποιήθηκε σύσκεψη που κατέληξε στην απόφαση ίδρυσης της ΕΠΟΝ.