Διδώ Σωτηρίου - Σαν σήμερα έφυγε πριν 16 χρόνια.

Η Διδώ Σωτηρίου (Αϊδίνιο, 12 Απρίλη 1909-Αθήνα, 23 Σεπτέμβρη 2004)

Ήταν Ελληνίδα συγγραφέας, δημοσιογράφος και αντιστασιακή ενταγμένη στο αριστερό κίνημα.

Η Διδώ Σωτηρίου γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας και το 1914 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη.

Ο πατέρας της Ευάγγελος Παπάς καταγόταν από το Βόλο και η μητέρα της από τη Ρόδο.

Στην Αθήνα σπούδασε γαλλικά και συνέχισε της σπουδές της στη Σορβόννη.

Η συγγραφέας έζησε τις δυσκολίες μιας οικογένειας που ξέπεσε οικονομικά και κοινωνικά και αγωνίστηκε να ξανασταθεί.

Το 1930 εντάχθηκε στο αριστερό κίνημα.

Στην Κατοχή, έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση και, στα μετεμφυλιακά χρόνια, βρέθηκε στη δίνη των γεγονότων όταν η αδελφή της, Έλλη Παππά, σύντροφος του Νίκου Mπελογιάννη, συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο στην ιστορική δίκη του 1951 , που όμως δεν εκτελέστηκε λόγω της εγκυμοσύνης της, αλλά πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής της στην εξορία.

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής συνεργάστηκε με τις Μέλπω Αξιώτη, Έλλη Αλεξίου, Έλλη Παππά, Τιτίκα Δαμασκηνού, Ηλέκτρα Αποστόλου, Χρύσα χατζηβασιλείου και άλλες ελληνίδες της αντίστασης.

Πήρε μέρος στο συνέδριο της Κοινωνίας των Εθνών στη Γενεύη το 1935, όπου γνωρίστηκε με τη σύντροφο του Λένιν Αλεξάνδρα Κολοντάι και στο ιδρυτικό συνέδριο της Δημοκρατικής Ομοσπονδίας Γυναικών το 1945 στο Παρίσι.

Πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1959 με το μυθιστόρημα “Οι νεκροί περιμένουν”.

Το 1962 εκδόθηκε το δεύτερο μυθιστόρημά της, με τίτλο “Ματωμένα χώματα”. Το έργο καλύπτει την περίοδο από τις παραμονές του Α` Παγκοσμίου πολέμου ως και περίπου 30 χρόνια μετά από αυτόν.

Τα μυθιστορήματα της Δ. Σωτηρίου γνώρισαν μεγάλη επιτυχία και μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες.

Στα έργα της περιγράφει, κυρίως, τη ζωή στη Μικρά Ασία πριν την καταστροφή. Περιγράφει επίσης και την προσφυγιά και τους κοινωνικούς αγώνες για ελευθερία.

Η Σωτηρίου τιμήθηκε με το βραβείο Ιπεκτσί το 1985, το Ειδικό Βραβείο Λογοτεχνίας το 1989, από την Ακαδημία Αθηνών για τη συνολική της προσφορά το 1990 και τον Ταξιάρχη του Φοίνικος το 1995.

Τα έργα της. - Ι.Πεζογραφία

• Οι νεκροί περιμένουν. Αθήνα, Κέδρος, 1959.

• Ματωμένα χώματα. Αθήνα, Κέδρος, 1962.

• Εντολή. Αθήνα, Κέδρος, 1976.

• Κατεδαφιζόμεθα. Αθήνα, Κέδρος, 1982.

• Ηλέκτρα (μυθιστορηματική βιογραφία της Ηλέκτρας Αποστόλου). Αθήνα, 1961.

• Μέσα στις φλόγες. Αθήνα, Κέδρος, 1978.

• Επισκέπτες. Αθήνα, Κέδρος, 1979.

• Σύμπτωση. Αθήνα, Πυρσός, 1939.

ΙΙ.Δοκίμιο

• Η μικρασιατική καταστροφή και η στρατηγική του ιμπεριαλισμού στην Ανατολική Μεσόγειο. Αθήνα, Κέδρος, 1975 (δοκίμιο).

ΙΙΙ.Συγκεντρωτικές εκδόσεις

• Δύο θεατρικά κείμενα και ένας μονόλογος. Αθήνα, Κέδρος, 1995.

• Θέατρο. Αθήνα, Κέδρος, 1995. Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

(2010) Ο Οκτώβρης και η εποχή μας, Τόπος

(1997) Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία 1945-1995, Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας [εισήγηση]

Παρακάτω ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο της Ηλέκτρα (μυθιστορηματική βιογραφία της Ηλέκτρας Αποστόλου). Αθήνα, 1961.

H Hλέκτρα, η Διδώ και η Αντίσταση.

Τη ζωή της κομμουνίστριας και αντιστασιακής Ηλέκτρας Αποστόλου (1912-1944), η οποία βασανίστηκε και δολοφονήθηκε από την Ειδική Ασφάλεια στη διάρκεια της Κατοχής, αφηγείται η Διδώ Σωτηρίου στη μυθιστορηματική βιογραφία της Ηλέκτρα που πρωτοκυκλοφόρησε το 1961.

Ήταν το δεύτερο κείμενό της, που άρχισε να γράφει αμέσως μετά την έκδοση του Οι νεκροί περιμένουν (1959), και το οποίο εκδόθηκε έναν χρόνο πριν από τα Ματωμένα χώματα (1962).

Αφηγούμενη την ιστορία της Ηλέκτρας Αποστόλου, η Διδώ Σωτηρίου αναπαριστά με τη χυμώδη γλώσσα της την εικόνα της Κατοχικής Αθήνας, την καθημερινότητα των κατοίκων της και τη ζωή των αντιστασιακών.

Για τη μαχητική αντικατοχική συγκέντρωση που πραγματοποιούν οι αντιστασιακές οργανώσεις στην επέτειο του ΟΧΙ, στις 28 Οκτωβρίου του 1942, γράφει:

"Ξημερώνει επιτέλους η 28η Οκτωβρίου του 1942 και το θαύμα γίνεται. Πλημμύρισαν οι δρόμοι της Αθήνας. Άντρες, γυναίκες, κορίτσια, παιδιά, εργάτες, υπάλληλοι, ανάπηροι με τις πατερίτσες και τα καρότσια, φοιτητές, μαθητές, ο λαός, ο Λάζαρος, να τος που ζωντάνεψε και προχωρεί... Φάλαγγες ατέλειωτες ξεκινούν από την πλατεία Κλαυθμώνος, απ' την Κάνιγγος, απ' το Κολωνάκι, τον Ξυλοθραύστη, τη Χρυσοσπηλιώτισσα, τον Άγιο Κωνσταντίνο... Μοιάζουν με τα σύγνεφα που μαζεύονται ολόγυρ' απ' τον ορίζοντα κι ύστερα προχωρούν, σκεπάζουν τον ουρανό, πυκνώνει ο ηλεκτρισμός, αστράφτει, βροντάει, ξεσπά η μπόρα και χιμάει ο χείμαρρος...

“Λευτεριά!”

“Ανεξαρτησία!”

“Κάτω ο φασισμός!”

Παρακάτω στο βιβλίο της η Διδώ Σωτηρίου αφηγείται.

Στις 25 Ιουλίου του 1944 η Ηλέκτρας Αποστόλου συλλαμβάνεται για τη δράση της από έναν Γκεσταπίτη και μεταφέρεται στα γραφεία της Ειδικής Ασφάλειας, στο ξενοδοχείο "Κρυστάλ" της οδού Ελπίδος, στην πλατεία Βικτωρίας.

Εκεί αρχίζουν τα βασανιστήρια: "Θα παραδώσει στα χέρια τους ένα άδειο κορμί να το βασανίζουν, εκείνη θα στέκει εκεί πλάι, απτόητη, αγέρωχη, ατσαλένια. Όταν την καίνε δε θα καίγεται, όταν την τρυπούν δε θα τρυπιέται, όταν τη μαστιγώνουν, όταν της ξεριζώνουν τα νύχια και τα μαλλιά, εκεινής η καρδιά θα τραγουδάει, η σκέψη της θα 'ναι στη νίκη, στις γενιές που θα ζήσουνε ξέγνοιαστα σ’ έναν κόσμο δίχως βαρβαρότητα... Όταν μπήκε στον αγώνα ήξερε πως δεν την περιμένανε χαρές και πανηγύρια. Χρόνια έπαιζε κρυφτούλι με το θάνατο".

Ακολουθεί ο θρυλικός διάλογος της Αποστόλου με τους βασανιστές της:

– Λέγε! Πώς σε λένε;

– Ελληνίδα!

Το στόμα δέχεται μια σιδερένια γροθιά, που την ακολουθεί δεύτερη και τρίτη.

– Πού κάθεσαι;

– Στην Ελλάδα!

– Ποιος σου 'δινε εντολές;

– Η πατρίδα!

– Ποιον υπηρετούσες;

– Το λαό!

--------------------------------------------------------------

Σχόλια

Ως διαχειριστής αυτού του ιστολογίου θεωρώ αυτονόητο ότι οι αναγνώστες του έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκω την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Παρά την αρχική επιλογή, για ελεύθερα σχόλια ώστε να διευκολύνονται οι συζητήσεις αναγκάστηκα να βάλω τον έλεγχο γιατί έχουν αυξηθεί από τη μια τα spam και από την άλλη αυτοί που άλλη δουλειά δεν έχουν από το να περιφέρονται και να βρίζουν ασύστολα.

Διευκρινίζω λοιπόν ότι δεν θέλω ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού. Για τον λόγο αυτόν δεν θα δημοσιεύονται σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου.

Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της ιστοσελίδας.

Απαντήσεις στα σχόλια των ενυπόγραφων άρθρων φέρουν καθαρά οι συντάκτες αυτών εφόσον βέβαια θα ήθελαν να απαντήσουν.

Τέλος για κάθε επικοινωνία καθώς επίσης και τα άρθρα μπορούν να στέλνονται στη διεύθυνση : 

loukassagias@gmail.com